A czy taką niezwykłą fasolkę ma ktoś?
POLSKA FASOLA Z ORZEŁKIEM („FASOLA NIEPODLEGŁOŚCI”)."Jest odmianą fasoli karłowej. Jej nasiona są podłużne, jednolite w kształcie, o długości od 15 do 20 mm i przekroju od 8 do 10 mm. Masa tysiąca nasion wynosi około 64 dag. Ma bardzo trwałe cechy gatunkowe, nie zmienia swojego kształtu i wyglądu i nie krzyżuje się z innymi odmianami. Ponieważ jest to fasola karłowa, łatwo się ją hoduje i nie wymaga uciążliwych zabiegów związanych z osadzaniem tyczek.
Jest fasolą niezwykłą, bo niezwykła jest jej historia. Już na pierwszy rzut oka wywołuje zdumienie i urzeka kształtem. Jej białe, błyszczące nasiona natura ozdobiła oryginalnym znamieniem w kolorze wiśniowo-czerwonym w kształcie „orzełka”. Co więcej, na niektórych ziarnach, nad orzełkiem, występuje niewielka plamka, przypominająca koronę polskiego godła.
Według przekazów ustnych na Sądecczyznę fasola trafiła z dawnych Kresów, prawdopodobnie z okolic Stanisławowa. W okresie zaborów traktowano ją tam jako symbol patriotyczny. Tak też postrzegali ją zaborcy represjonując tych, którzy ją uprawiali. Z tego powodu zwykle sadzono ją w tajemnicy, pośród ziemniaków, aby nie była widoczna i właśnie dzięki takim zabiegom i przezorności przetrwała do czasów niepodległości. Wyrazem tradycji patriotycznych związanych z tą fasolą był na przykład zwyczaj przygotowywania z niej przynajmniej jednej potrawy wigilijnej.
Jako patriotyczna pamiątka „fasola z orzełkiem” przetrwała prawdopodobnie tylko na Sądecczyźnie. Trafiła do tego regionu w 1980 r. za przyczyną dr Zenona Kukiera, emerytowanego lekarza, w którego rodzinie, wywodzącej się ze wschodniej Polski, od zawsze kultywowano tradycję uprawy tego symbolu niepodległej Polski. W efekcie rozpowszechnienia się uprawy tej fasoli przylgnęła do niej w ostatnich latach nowa nazwa „fasola niepodległości”, używana alternatywnie.
O znaczeniu tego oryginalnego symbolu patriotyzmu pisze także prof. Anna Rosner z Uniwersytetu Warszawskiego, której zainteresowania naukowe koncentrują się na historii polskiego parlamentaryzmu oraz dziejach kultury prawnej.
W artykule „Prawnoustrojowe symbole Rzeczypospolitej szlacheckiej na ziemiach polskich” (Studia Iuridica XLII, 2003 r.) czytamy:
„(…) Jak potrzebna i ważna była ta symbolika i jak ją pielęgnowano, niech świadczy fakt, że po powstaniu styczniowym w wielu regionach dawnych ziem polskich ostentacyjnie hodowano w ogrodach pewien gatunek fasoli tyczkowej, której naturalny wzór (wybarwienie) przypomina orła”.
Od kilku lat uprawą i przywróceniem polskiej tradycji rolnej i kulinarnej tej odmiany jej zajmuje się Zenon Szewczyk (MP 3) - mieszkaniec Podegrodzia, matecznika Lachów Sądeckich.
Wpisana na Listę Produktów Tradycyjnych 21 września 2010 r."
http://obywatel.salon24.pl/436318,jeszc ... ie-zginela„Fasola niepodległości” – biała fasolka z bordowym rytem przypominającym orła w koronie, która całkowicie zniknęła z upraw w Polsce – ma szanse na powrót do rodzimej tradycji rolnej i kulinarnej.
Jak informuje Polska Agencja Prasowa, nasiona tej odmiany fasoli zachowały się w rodzinie Bulzaków w Świniarsku k. Nowego Sącza. Zafascynowany ziarnem polonista, radny powiatowy i autor kulinarnych publikacji Zenon Szewczyk zaczął zbierać informacje o „fasoli niepodległości” i postanowił ją uprawiać i popularyzować wśród rolników. Jak wyjaśnia Szewczyk, ziarna tej niezwykłej rośliny na Sądecczyznę trafiły z dawnych kresów wschodnich, prawdopodobnie z okolic Stanisławowa. W okresie zaborów postrzegana była jako symbol polskości. Sadzono ją w tajemnicy, pomiędzy ziemniakami, ponieważ za jej uprawianie groziły surowe represje ze strony zaborców. – „W czasie zaborów tradycją, a nawet obowiązkiem patriotycznym było spożycie fasoli z orzełkiem w jednej z potraw wchodzących w skład tradycyjnej wieczerzy wigilijnej, np. w barszczu zamiast uszek” – powiedział Szewczyk.
„Fasola niepodległości” jest zarejestrowana na liście produktów tradycyjnych od 2010 r., jednak na razie nie może trafić na listę produktów regionalnych chronionych na terenie Unii Europejskiej, ponieważ nie jest produkowana w ilościach handlowych."
Warto posłuchać
MP3 poświęconą jej historii na stronie internetowej:
http://www.potrawyregionalne.pl/343,484 ... OWOCE_.htm